Τρίτη 29 Ιανουαρίου 2013

MIA ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΟ ΠΑΘΟΓΟΝΟ NOSEMA CERANAE


( Σε συνέχεια προηγούμενης ανάρτησης μου με το ίδιο θέμα αναφοράς, σ αυτή θέλω να καταστήσω γνωστό τον τρόπο που λειτουργεί το συγκεκριμένο παθογόνο, ώστε να μπορέσουμε να βρούμε και να αξιολογήσουμε σε επόμενη ανάρτηση τρόπους αντιμετώπισης με βιολογικούς τρόπους και μέσα)
Από τις αρχές του 20ού αιώνα γίνεται η πρώτη αναφορά για την ασθένεια της Νοζεμίασης της ευρωπαϊκής μέλισσας της Apis melifera, γνωστή και ως Ευρωπαϊκή Νοζεμίαση. Το υπεύθυνο παθογόνο της ασθένειας αυτής βρέθηκε πως είναι ο μικροσποριδιακός μικροοργανισμός Νosema apis.
Το 1995 διαπιστώνεται στην ασιατική μέλισσα Apis cerana στην Κίνα και ένα δεύτερο είδος παθογόνου του γένους Nosema το Nosema ceranae. Το είδος αυτό ταυτοποιήθηκε το 2005 και σε μελισσοσμήνη της ευρωπαϊκής μέλισσας και στην Ταϊβάν. Η ασθένεια για να ξεχωριστεί από εκείνη του Νosema apis ονομάστηκε στη χώρα μας Νοζεμίαση της ανατολής ή Ασιατική Νοζεμίαση. Το 2006 το παθογόνο αυτό θα προκαλέσει ανυπολόγιστες ζημιές στα μελισσοσμήνη στην Ισπανία. Την ίδια χρονιά αναφέρεται και στην Ελλάδα, στη Γαλλία, στη Γερμανία και στη Σουηδία.
Διαπιστώνεται η εξάπλωσή του σχεδόν σε όλο τον κόσμο. Αναφέρονται ζημιές που φτάνουν μέχρι και το 50% στη Βόρεια, Κεντρική και Νότια Αμερική, στην Ευρώπη, στην Ασία και στην Αυστραλία. Δεν υπάρχουν προς το παρόν αναφορές για την παρουσία της στην Αφρική. Στην Ελλάδα το ποσοστό των προσβεβλημένων μελισσιών κυμαίνεται στο 45 - 65%. Στην Κρήτη οι ίδιοι οι μελισσοτρόφοι εκτιμούν πως οι απώλειες ξεπερνούν το 75%.
Η σύγχρονη φυλογενετική μελέτη κατατάσσει τους μικροσποριδιακούς μικροοργανισμούς στο βασίλειο των μυκήτων. Έτσι τόσο το Νosema apis όσο και το Nosema ceranae ανήκουν στην οικογένεια Nosematidae της τάξης των Dissociodihaplophasida της κλάσης Dihaplophasea και της διαίρεσης Microsporidia. Η κατάταξη αυτή διανοίγει νέες προοπτικές στην προσπάθεια αντιμετώπισης των παθογόνων με τη χρησιμοποίηση μυκητοκτόνων φυτοπροστατευτικών προϊόντων. Στο γένος Nosema υπάγονται και πολλά είδη που χρησιμοποιούνται για τη βιολογική αντιμετώπιση διαφόρων επιβλαβών για τον άνθρωπο και τα καλλιεργούμενα φυτά εντόμων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα Nosema pyrausta που χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση του εχθρού του καλαμποκιού Ostrina nubialis, του Nosema cactoblastis που ελέγχει το Cactoblastis cactorum στον κάκτο Opuntia, του Nosema locustae και Nosema acridophagus για την αντιμετώπιση των ακρίδων, του Nosema grylli, που συστήνεται για το βιολογικό έλεγχο των γρύλλων, του Nosema algerae που περιορίζει τους πληθυσμούς των κουνουπιών και του Nosema kingii, που βρίσκει εφαρμογή στην αντιμετώπιση των διαφόρων μυγών των καρπών.
Το νέο παθογόνο προκαλεί μεγαλύτερη θνησιμότητα των ενήλικων μελισσών σε σχέση με το Νosema apis. Κι αυτό γιατί εξαντλεί περισσότερο και γρηγορότερα τα ενεργειακά τους αποθέματα σε υδρογονάνθρακες. Ακόμα το θερμοκρασιακό και υγρασιακό εύρος επιβίωσης και βλάστησης των μικροσποριδίων είναι μεγαλύτερο. Τέλος, ο μεταβολισμός της μέλισσας δεν έχει δημιουργήσει ειδικά αμυντικά συστήματα για τη νέα αυτή ασθένεια. Πράγματι τα μικροσπορίδια του Nosema ceranae μπορούν να διατηρηθούν χωρίς να χάσουν τη βλαστική τους ικανότητα για 32 ώρες στο δυνατό ήλιο, 4 μήνες μέσα στο μέλι και 1 χρόνο και πλέον στα περιττώματα. Ακόμα, ενώ για το Νosema apis τα μικροσπορίδια δεν επιβιώνουν στους 37° C και οι προσβεβλημένες μέλισσες που εκτίθενται στη θερμοκρασία αυτή ανακάμπτουν, τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά για το νέο παθογόνο. Μέλισσες που μολύνθηκαν με το Nosema ceranae στη θερμοκρασία αυτή προσβλήθηκαν σχεδόν 100%. Πάντως τα μικροσπορίδια νεκρώνονται αν παραμείνουν για 15 λεπτά σε θερμοκρασία 60ο C.
Το Nosema ceranae, όπως και όλα τα είδη του γένους Νosema, είναι ενδοκυτταρικό παθογόνο. Η μόλυνση της ενήλικης εργάτριας, της βασίλισσας και του κηφήνα γίνεται μέσω των οργάνων διαχείμασης και διάδοσης, που είναι τα μικροσπορίδια. Τα μικροσπορίδια είναι μονοκύτταρα με παχιά μεμβράνη και εμπεριέχουν τον πυρήνα, το πολικό νημάτιο και το μικροσποριδιόπλασμα. Εισέρχονται στο πεπτικό σύστημα (μεσαίο έντερο) της μέλισσας από το στόμα με την τροφή ή το νερό ή κατά τον καθαρισμό από τις νεαρές μέλισσες των περιττωμάτων. Στο κυρίως στομάχι τα μικροσπορίδια με την επίδραση των γαστρικών υγρών βλαστάνουν και μέσω του πολικού νηματίου διαπερνούν τη μεμβράνη των επιθηλιακών κυττάρων. Στη συνέχεια εκχύνουν το μικροσποριοδιόπλασμα στο κύτταρο. Εκεί το παθογόνο τρέφεται σε βάρος του επιθηλιακού κυττάρου καταναλώνοντας τους υδατάνθρακες και πολλαπλασιάζεται ταχύτατα. Το προσβεβλημένο κύτταρο γεμίζει από μικροσπορίδια. Ακολουθεί η διάρρηξη του και η απελευθέρωση των μικροσποριδίων στο στομάχι. Μέσα σε 4 - 6 μέρες μπορεί να μετρήσει κανείς 30 - 50 εκατομμύρια μικροσπορίδια. Σημαντική ποσότητα από τα μικροσπορίδια περνάει στο απευθυσμένο και αποβάλλεται με τα περιττώματα. Σε όλη την κυψέλη μπορεί να βρει κανείς βλαστημένα ή μη μικροσπορίδια.
Γενικά οι μέλισσες παρουσιάζουν μειωμένη αντοχή στο παθογόνο εξαιτίας της μεγάλης διάρκειας υγρού χειμώνα, της ηλικίας της βασίλισσας, της μη ανανέωσης των κηρηθρών, των συχνών παρεμβάσεων του μελισσοκόμου που αναστατώνουν τη ζωή του μελισσοσμήνους, της ακανόνιστης συμπληρωματικής διατροφής και των προσβολών από τη Βαροϊκή ακαρίαση. Οι μέλισσες νεαρής ηλικίας 15 ημερών δεν είναι δεκτικές στη μόλυνση εξαιτίας της ταχείας ανανέωσης των κυττάρων.

Κυριακή 20 Ιανουαρίου 2013

πρόπολη - το ισχυρότερο αντιβιοτικό της φύσης



Οι μέλισσες - αυτά τα σοφά έντομα της φύσης που έχουν προικισθεί με ανεξερεύνητα ακόμα χαρίσματα-έχουν την ικανότητα να δημιουργούν μια εκπληκτική δομή και συνοχή της κυψέλης-πόλης τους.
Οι Αρχαίοι Έλληνες δεν παρέλειψαν να παρατηρήσουν τις μέλισσες και τις αρχιτεκτονικές τους τεχνοτροπίες οι οποίες αφορούσαν και αφορούν την προστασία της κυψέλης από αρρώστιες και υγρασία. Έτσι το πρώτο που έκαναν, αφού οι μέλισσες είχαν γίνει ήδη πηγή έμπνευσης για αυτούς, ήταν να δώσουν όνομα στο υλικό που αυτές χρησιμοποιούσαν για να φέρουν σε πέρας αυτή τους τη μηχανική εργασία.
Παρατηρώντας λοιπόν, την περίεργη ουσία που οι μέλισσες τοποθετούσαν στην είσοδο της κυψέλης-πόλη τους για να την προστατεύσουν από τους εχθρούς την ονόμασαν πρόπολη- προ της πόλης-προσδίδοντάς της με τον πιο εύστοχο τρόπο την αμυντική της ιδιότητα. Μήπως το ίδιο δεν προσπάθησαν να κάνουν και οι άνθρωποι τον μεσαίωνα χτίζοντας γύρω από τα χωριά εκκλησίες για να προστατεύεται το χωριό από επιδημίες.
Σήμερα διεθνώς η πρόπολη κρατάει το σοφό αυτό όνομα "propolis" θυμίζοντάς μας τις ιδιότητες της οι οποίες συντελούν: στην προ-φύλαξη και προ-στασία της κυψέλης-πόλης και των κατοίκων της από πάσης φύσεως εχθρούς.
Ας δούμε λοιπόν τι είναι η πρόπολη.
Τα φυτά καλύπτουν τα μπουμπούκια τους και τα τρυφερά τους φύλλα για να τα προστατεύσουν από κάθε είδους επίθεση με μια λεπτή ρητινώδη μεμβράνη. Αυτή τη ρητινώδη μεμβράνη συλλέγουν οι μέλισσες νωρίς την άνοιξη από ιτιές (το 95% των φυτικών συστατικών της πρόπολης στις εύκρατες περιοχές της Ευρώπης συλλέγουν οι μέλισσες από τις Ιτιές και τις λεύκες), καστανιές, πεύκα, βελανιδιές, σκλήθρα, ρείκια (σουσούρα), κουμαριές είναι σε πολύ μικρότερο ποσοστό. Αφού αναμείξουν της φυσικές ρητίνες που συλλέγουν με δικά τους εκκρίματα την χρησιμοποιούν σαν οικοδομικό υλικό.
α) να θωρακίσουν την κυψέλη-πόλη τους.
β) να μικραίνουν την είσοδο της κυψέλης ώστε να μπαίνουν και να βγαίνουν μόνο οι ίδιες κλείνοντας έξω κάθε επικίνδυνο εξωτερικό εχθρό.
γ) να στεγανοποιούν την κυψέλη τους χρησιμοποιώντας την σαν στόκο, σφραγίζοντας τυχόν χαραμάδες, ρωγμές και οπές στα τοιχώματα της κυψέλης.
δ) να εγκλωβίζουν μέσα σ αυτή κάθε ανεπιθύμητο επισκέπτη που κατάφερε να περάσει την είσοδο και εξοντώθηκε από τους φρουρούς και η σήψη του σώματός του θα γίνει εστία μικροβίων και λοιπών παθογόνων οργανισμών, δημιουργώντας έτσι τεράστιο κίνδυνο στη υγεία της πόλης.
Το προϊόν αυτό -την πρόπολη- την χρησιμοποίησαν για φαρμακευτικούς, ιατρικούς και διατροφικούς σκοπούς πρώτοι οι Αρχαίοι Έλληνες γιατροί και φαρμακοποιοί με πρώτο τον Ιπποκράτη. Ο Ιπποκράτης συνιστούσε την πρόπολη για την ίαση διαφόρων παθήσεων και πληγών όπως εσωτερικά και εξωτερικά έλκη, αποστήματα, έλκος κ.α...
και η πρόπολη αποτελείται από:
+/- 5% γύρη
+/- 10% αιθέρια έλαια
+/- 30% κερί
+/- 55% ρητίνες και βάλσαμα
+/- 5% διάφορες ουσίες οργανικές και ανόργανες
είναι πλούσια σε:
αμινοξέα...
ιχνοστοιχεία...
βιοφλαβίνες...
βιταμίνη Α...
βιταμίνη Β1...
βιταμίνη Β2...
βιταμίνη Β3...
ασβέστιο...
μαγνήσιο....
σίδηρο...
ψευδάργυρο...
πυρίτιο...
κάλιο...
φώσφορο....
και ένα πλήθος άλλα άγνωστα συστατικά και ενώσεις, που εργάζονται σε συνέργεια δημιουργώντας αυτό το θαύμα της φύσης και των μελισσών. Η ποικιλία των ενεργών αυτών συστατικών της πρόπολης είναι εντυπωσιακή καθένα από αυτά διαθέτει μεγάλη και ουσιαστική θεραπευτική αξία. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η παρατήρηση πως ασχέτως από τη χώρα και τη ράτσα της μέλισσας, η δράση της πρόπολης είναι πάντα ίδια, παρ' όλο που πολλές φορές τα συστατικά της διαφέρουν. Οι ρητινώδεις αυτές ουσίες που αποτελούν τη πρόπολη είναι ένα ισχυρότατο φάρμακο με παγκόσμια αναγνώριση, κατόπιν ερευνών και πειραμάτων. Έχουν αναγνωρισθεί κυρίως οι παρακάτω δράσεις της:
1.        αντιοξειδωτική
2.        αντιφλεγμονώδη
3.        αντικαρκινική
4.        επουλωτική
5.        αντιβακτηριακή
6.        αντιική
7.        αντιμυκητιακή
8.        αντιαλλεργική

σε πειράματα που έχουν γίνει έχει αποδειχθεί η αντιμικροβιακή και μυκητοκτόνος δράσης της, αφού σταμάτησε τη δράση είκοσι πέντε βακτηρίων σε ένα σύνολο είκοσι εννέα (29) ειδών. Στο σύνολο δε τριάντα εννέα (39) ειδών μυκήτων σταμάτησε την ανάπτυξη είκοσι (20) από αυτούς. Στην άλλοτε Σοβιετική Ένωση είχαν γίνει πάρα πολλές επιστημονικές έρευνες και η πρόπολη είχε αναγνωριστεί σαν το καθ' ολοκληρίαν αντιβιοτικό της φύσης για αυτό και σε πολλά κράτη η πρόπολη είναι γνωστή και σαν "η ρώσικη πενικιλίνη". Αυτό δεν είναι καθόλου υπερβολή. Είναι κλινικά αποδεδειγμένο και επαληθεύσιμο για την εφαρμογή της πρόπολης σε χιλιάδες διαφορετικών περιπτώσεων σε ολόκληρο τον κόσμο. Θα μπορούσαμε να ισχυρισθούμε ότι, σε κάποιες περιπτώσεις είναι περισσότερο αποτελεσματική από την πενικιλίνη και από πολλά σύγχρονα αντιβιοτικά καθώς βακτήρια και μικρόβια δεν μπορούν να αντέξουν στην ισχυρότατη δράση της.
Έχει αποδειχτεί η ισχυρή της δράση έναντι των ιών που δημιουργούν.
1.        τη πολιομυελίτιδα
2.        τον έρπητα (άκρως αποτελεσματική η δράση της στην ίαση, στην επούλωση των τραυμάτων που σχετίζονται με τον ιό και στην ανακούφιση των συμπτωμάτων του).
3.        την αδενίτιδα
4.        τη μυκητώδη στοματίτιδα
-έχει ισχυρή δράση έναντι του βακτηρίου της φυματίωσης
-βοηθάει στην αναγέννηση των ιστών
- είναι μια ανώτερη και αστείρευτη πηγή ενέργειας και αντοχής.
- δυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα καθώς έχει μερίδιο ευθύνης και στην έμφυτη και στην επίκτητη ανοσία
βοηθάει στην ίαση:
1.        των ηλιακών εγκαυμάτων και πάσης φύσεως εγκαυμάτων
2.        των αλλεργιών
3.        των παθήσεων και φλεγμονών των ματιών
4.        της ελκώδους ουλίτιδας
5.        της ελκώδους στοματίτιδας
6.        των λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος
7.        του άσματος και της χρόνιας πνευμονίας
8.        της φαρυγγίτιδας
9.        της γρίπης
10.      της μέσης ωτίτιδας και της ωτίτιδας
11.      του προστάτη
12.      της παγκρεατίτιδας
13.      των γυναικολογικών παθήσεων (όπως οξείες κολπίτιδες, καταπολέμηση του παράσιτου Giardia intestinalis)
14.      των ιώσεων και μυκητιάσεων
15.      των ελκών και πληγών
16.      του έλκος του στομάχου
17.      των εκζεμάτων και δερματικών παθήσεων
Αυτή είναι η πρόπολη και οι ιδιότητες της, ένα προϊόν της ομάδας των προϊόντων της μέλισσας για τα οποία ο βιολόγος Roch Domerego και ο γιατρός Théodore Cherbuliez λένε:
"η ομάδα των προϊόντων της μέλισσας είναι μια αστείρευτη και απίστευτη πηγή ενέργειας, με ανυποψίαστες ευεργετικές αρετές και ιδιότητες για την υγεία" και μετά το πέρας ενός συνεδρίου στην Κούβα, κατά την διάρκεια του οποίου παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα των θεραπειών με τα προϊόντα των μελισσών, ο Roch Domerego επισημαίνει:
"ποιος μπορεί να φανταστεί πως η τιμή κόστους μιας θεραπείας που ολοκληρώνεται σε δεκαπέντε μέρες και που μπορεί να νικήσει οριστικά μια επιμολυσμένη πνευμονία είναι....ΕΝΑ δολάριο;!!!!!!!!!!!!!
επισήμανση:
οι αντιαλλεργικές ιδιότητες της πρόπολης είναι διαπιστωμένες όμως κάποια άτομα (πέντε στα χίλια) έχουν αλλεργία στα προϊόντα της μέλισσας, αυτά τα άτομα πρέπει να είναι προσεχτικά και να συμβουλεύονται πάντα το γιατρό τους.

Σάββατο 12 Ιανουαρίου 2013

Nosema Ceranae (Ασιατική Νοζεμίαση)


Συμπτώματα της Ασθένειας

Τα συμπτώματα της ασθένειας διαφέρουν από εκείνα της Νosema apis. Στην Ασιατική Νοζεμίαση σε αντίθεση με την Ευρωπαϊκή παρατηρείται μείωση του πληθυσμού χωρίς να βρίσκει κανείς νεκρές μέλισσες στην είσοδο ή στο εσωτερικό της κυψέλης. Κι αυτό γιατί οι συλλέκτριες μέλισσες για να ικανοποιήσουν την πείνα τους εξαιτίας της προσβολής τρέχουν για αναζήτηση τροφής και πεθαίνουν μακριά από την κυψέλη. Οι μέλισσες με προσβολή που μένουν στην κυψέλη δεν παρουσιάζουν διογκωμένη κοιλιά και μη κανονική θέση των φτερών. Τα περιττώματα που αφήνουν δεν είναι περισσότερα από τα φυσιολογικά. Η προσβολή από το Nosema ceranae γίνεται αντιληπτή μόνο σε προχωρημένο στάδιο και όταν επικρατήσουν δυσμενείς περιβαλλοντικές συνθήκες. Ο μελισσοκόμος πρέπει να γνωρίζει τη διαφοροποίηση των μακροσκοπικών συμπτωμάτων των δύο Νοζεμιάσεων. Κι αυτό γιατί η απουσία των ορατών συμπτωμάτων της Ευρωπαϊκής Νοζεμίασης μπορεί να προκαλέσει εφησυχασμό και αδιαφορία λήψης των αναγκαίων μέτρων για την αντιμετώπιση της Ασιατικής Νοζεμίασης.
Η παρουσία του παθογόνου στο μέσο έντερο της ενήλικης μέλισσας προκαλεί διαταραχή στη χώνευση, μείωση της πρωτεΐνης, των αμινοξέων και των υδατανθράκων στο αιμολέμφος, μείωση του Ν στα λίπη, πρώιμη υπεργήρανση των υποφαρυγγικών αδένων και μειωμένη ανάπτυξη των κηρογόνων αδένων. Τελικά οι προσβεβλημένες μέλισσες εξαιτίας της μεταβολικής αυτής διαταραχής έχουν αυξημένη την αίσθηση της πείνας, αδυνατίζουν και δεν μπορούν να εκπληρώσουν το έργο για το οποίο προορίζονται. Πράγματι οι «παραμάνες» μέλισσες δεν μπορούν να παράγουν βασιλικό πολτό και εγκαταλείπουν τον γόνο και τη βασίλισσα και τρέχουν για αναζήτηση τροφής. Έτσι η βασίλισσα υποσιτίζεται και μέρος από τα αυγά της δεν δίνει γόνο. Είναι δυνατή η προσβολή και της βασίλισσας, η οποία σταματάει να ωοτοκεί και μπορεί να πεθάνει. Οι νεαρές προνύμφες εξαιτίας του υποσιτισμού δεν επιβιώνουν για πολύ. Η απουσία υδατανθράκων στις προσβεβλημένες εργάτριες επιδρά στον προσδόκιμο χρόνο επιβίωσής τους. Το φθινόπωρο και την άνοιξη παρατηρείται μείωση του χρόνου ζωής τους μέχρι και 50%. Στην περίπτωση όμως που οι ασθενείς μέλισσες είχαν στη διάθεσή τους αρκετή τροφή, βρέθηκε πως ζουν όσο και οι υγιείς.
Τελικά το μελισσοκομικό κεφάλαιο της κυψέλης αποδεκατίζεται και η παραγωγή γόνου, βασιλικού πολτού και μελιού μειώνεται αισθητά. Το προσβεβλημένο μελισσοσμήνος δεν σμηνουργεί. Η ασθένεια δεν επηρεάζει μόνο τη συμπεριφορά της ενήλικης μέλισσας, αλλά και όλης της μελισσοκοινωνίας. Πράγματι εξαιτίας της έντονης αίσθησης της πείνας διαπιστώνεται αυξημένη τροφάλλαξη και περισσότερες και πιο ριψοκίνδυνες έξοδοι για αναζήτηση της τροφής. Αυτό όμως έχει ως συνέπεια την παραπέρα καταπόνηση και εξάντληση της εργάτριας μέλισσας.
Η καλύτερη διαγνωστική της ασθένειας μέθοδος είναι η εργαστηριακή εξέταση των ενήλικων μελισσών, όταν γυρίζουν από συλλογή της γύρης ή του νέκταρος και των κοπράνων και η ταυτοποίηση του παθογόνου. Η πρακτική της εξέτασης του στομαχιού που ακολουθείται από έμπειρους μελισσοκόμους για την Ευρωπαϊκή Νοζεμίαση δεν έχει πεδίο εφαρμογής για την περίπτωση του Nosema ceranae.