ΣΜΗΝΗ ΜΕΛΙΣΣΩΝ

Με την ανάρτησή μου αυτή, αναφέρομαι σε ιδιοκτήτες ακινήτων που έχουν ανεπιθύμητα σμήνη μελισσών είτε στα δένδρα τους, είτε φωλιάζουν μέσα σε τοίχους, καμινάδες και αλλού. Εξηγώ τις φυσικές διεργασίες και δίνω επιλογές για την αντιμετώπισή τους. Να με συγχωρήσουν οι συνάδελφοι για τον πολύ απλοϊκό τρόπο που προσεγγίζω το θέμα.

Η αξία των μελισσών

Οι μέλισσες είναι ένα από τα πιο ευεργετικό από όλα τα έντομα. Το μέλι είναι το παλαιότερο γλυκό της ανθρωπότητας, και το κερί ήταν το πρώτο πλαστικό. Σήμερα, οι μέλισσες παρέχουν το μέλι και το κερί αλλά και αλλά πολύτιμα προϊόντα της κυψέλης. Επιπλέον, χιλιάδες μελισσοκόμοι σε όλο το κόσμο φροντίζουν τις μέλισσες για τη διασκέδαση τους και το κέρδος. Οι μέλισσες είναι σημαντικοί επικονιαστές των αμύγδαλα, τα μήλα, τα βατόμουρα, μούρα, πεπόνια, τα βακκίνια, τα αγγούρια, τα περισσότερα κτηνοτροφικά φυτά, τα ακτινίδια, τα κολοκύθια και τα καρπούζια. Η ετήσια εισφορά των μελισσών στην παραγωγή τροφίμων (και όχι στην παραγωγή προϊόντων μελιού, κεριού κλπ) στις ΗΠΑ υπολογίζεται ότι είναι πάνω από τα 9 εκατομμύρια δολάρια και για την Ευρώπη πάνω από τα 13 εκατομμύρια ευρώ.

Τι είναι ένα σμήνος μελισσών;

Οι μέλισσες αναπαράγονται με μια διαδικασία που ονομάζεται σμηνουργία. Κατά τη διάρκειά της (μέσα του χειμώνα αρχίζει το ξεκίνημα της), η βασίλισσα αρχίζει τα αυγά και ο πληθυσμός αυξάνεται γρήγορα στη κυψέλη ή όπου αλλού ζει. Μέχρι την άνοιξη, όλος ο χώρος της φωλιάς είναι κορεσμένος από το πληθυσμό πολλών νέων μελισσών. Το μελίσσι δημιουργεί μια νέα βασίλισσα και η παλιά βασίλισσα συνοδευομένη μεγάλο αριθμό μελισσών περίπου το ήμισυ φεύγει μακριά. Αυτό το σμήνος στην αρχή πιάνει κάπου κοντά, όπως ένα κλαδί δέντρου, ενώ οι μέλισσες ανιχνευτές αναζητούν μια μόνιμη φωλιά. Το κρέμασμα του σμήνος μπορεί να αναλάβει οποιοδήποτε σχήμα, ανάλογα με την επιφάνεια επί της οποίας βρίσκεται σε σύμπλεγμα. Τα περισσότερα σμήνη κρέμονται σε ένα στρογγυλό ή ωοειδές, σα σταφύλι σκούρο καφέ. Το σμήνος στη κατάσταση αυτή έχει σχετικά ήπια συμπεριφορά, ο κίνδυνος τσιμπήματος είναι ελάχιστος ως μηδενικός. Ένα σμήνος μετακομίζει συνήθως στη μόνιμη φωλιά του ένα κοίλο δέντρο (κουφάλα), ή στη κυψέλη κάποιου μελισσοκόμου, ή μέσα σε ένα κοίλο τοίχο ή σπηλιά μέσα σε 24 ώρες από τον χωρισμό του.

Επιλογές για την ενασχόληση με σμήνη

Εάν ένα σμήνος μελισσών πλησιάζει την ιδιοκτησία σας:

• Μην ενοχλείτε. Κρατήστε τους πεζούς, τα παιδιά και τα κατοικίδια ζώα μακριά από το σμήνος.
• Αν το σμήνος βρίσκεται με ασφάλεια μακριά από τα ζώα και τους ανθρώπους, μπορείτε να περιμένετε για να πετάξει μακριά από μόνο του.
• Αν το σμήνος ενέχει πραγματικό κίνδυνο για τους ανθρώπους ή τα ζώα, μπορείτε να βρείτε ένα μελισσοκόμος που θα το συλλέξει.

Σμήνος μελισσών εντός τοίχου

Τα κενά στους τοίχους είναι ελκυστικές φωλιές για τα σμήνη των μελισσών που αναζητούν μόνιμες θέσεις φωλιάσματος. Αυτό είναι ιδιαίτερα αληθές εάν η κοιλότητα είχε μέλισσες  πριν. Για να αποφύγετε αυτό το πρόβλημα, στοκάρετε πιθανά σημεία εισόδου, όπως τρύπες, τα κενά  και τα ανοίγματα γύρω από σωληνώσεις ή ηλεκτρικά καλώδια. Εάν ο αερισμός είναι απαραίτητος γύρω από τα ανοίγματα, καλό θα είναι να καλύπτουν με σίτα.

Οι μέλισσες μέσα σε τοίχους μπορεί να είναι ένα πρόβλημα για τους παρακάτω λόγους:

• Αποτελούν κίνδυνο για τσιμπήματα αν η είσοδός τους είναι κοντά σε διάδρομο κυκλοφορίας ανθρώπων και ζώων.
• Ένα μελίσσι είναι ενοχλητικό στους ανθρώπους αν βρίσκεται σε εσωτερικό χώρο με τον ήχο της πολύβουης κοινωνίας του.
• Αν το μελίσσι για οποιοδήποτε λόγο πεθαίνει, σε εσωτερικό χώρο, επειδή δεν αερίζεται καλά θα δημιουργηθεί δυσοσμία από τη σήψη του γόνου και με τις υψηλές θερμοκρασίες που επικρατούν το καλοκαίρι το κερί θα λιώσει και θα δημιουργήσει λεκέδες στους τοίχους.

Αν ανακαλύψετε ένα σμήνος μελισσών να φωλιάζουν μέσα σε ένα τοίχο, οι επιλογές σας είναι:

• Αν το σμήνος μετακινείται μέσα στον τοίχο πολύ πρόσφατα (μέσα σε μια ημέρα ή δύο), φωνάζετε ένα ειδικευμένο πρόσωπο μελισσοκόμο για να το μαζέψει ή με έγχυση ειδικού εντομοκτόνου μπορείτε να το σκοτώσετε. Αν καθυστερήσετε περισσότερο των 2-3 ημερών οι μέλισσες θα έχουν χτίσει κεριά και θα έχουν αρχίσει να συλλέγουν μέλι και η βασίλισσα να γεννά. Σ αυτή τη περίπτωση περιμένετε την παραγωγή.
• Αν ένα σμήνος που έχει εγκατασταθεί πολύ καιρό πρέπει να εξαλειφθεί δεν είναι μια απλή δουλειά. Το εντομοκτόνο δεν είναι αρκετό για να σκοτώσει τις μέλισσες. Θα πρέπει να απομακρυνθούν τα νεκρά έντομα, τα κεριά και ο γόνος τους. Είναι επικίνδυνα για πολλές ασθένειες από τη σήψη τους και μάλιστα σε χώρο που δεν έχει καλό αερισμό. Επίσης μπορεί να αναπτυχθούν και διάφορα ζωύφια από τη σήψη και να δημιουργήσουν επιμολύνσεις.
• Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι μέλισσες και οι άνθρωποι συμβιώνουν χωρίς κανένα πρόβλημα εδώ και χρόνια. Εάν η περιοχή εισόδου είναι απομακρυσμένη από τη κυκλοφορία των ανθρώπων και των κατοικίδιων ζώων, όπως στην κορυφή ενός οροφή, τότε δεν δημιουργείται πρόβλημα. Μπορεί να μείνει για όλη του ζωή ή μπορείτε να φωνάξετε έναν ειδικό για να το συλλέξει.

Θυμηθείτε, οι μέλισσες είναι τα ωφέλιμα έντομα και δεν είναι επιθετικές. Ωστόσο, θα υπερασπιστούν τη φωλιά τους, εάν θεωρήσουν κάτι ως απειλή.

Βαλσαμόχορτο

Tο βάλσαμο του σώματος και της ψυχής

Mελισσοκομικό φυτό με άπειρες ευεργετικές ιδιότητες

Πολυετής πόα, βλαστός όρθιος, ισχυρός και πολύκλαδος με φύλλα ελλειπτικά, μικρά και επιμήκη, με στίγματα διαφανή τα οποία αποτελούνται από μεγάλους ελαιογόνους αδένες και με τα περιθώριά τους να ορίζονται από μαύρους αδένες και είναι το υπερεικόν των αρχαίων Ελλήνων.

για το Διοσκουρίδη ήταν:

Διουρητικό, εμμηναγωγό, αντιπυρετικό, κατά του τετερταίου πυρετού όταν πίνεται με οίνο, αποτελεσματικό αντίδοτο σε δηλητηριώδη δαγκώματα, ιδανικό κατάπλασμα για την θεραπεία των εγκαυμάτων.

για τον Ιπποκράτη ήταν:

Ψυκτικό, αναλγητικό σε περιπτώσεις λυγγώδους πυρετού, αναλγητικό σε περιπτώσεις ρήξης της πνευμονικής αρτηρίας.

για τον Γαληνού ήταν:

Διουρητικό, εμμηναγωγό, ξηραντικό, κατά των εγκαυμάτων, αποτελεσματικό ίαμα για την αντιμετώπιση της ισχιαλγίας.

για τον Πλίνιο ήταν:

Βελτιωτικό της ροής των ούρων, απαραίτητο στην αντιμετώπιση των προβλημάτων της κύστης...

για τον Αέτιo.ο οποίος βασίστηκε στα γραπτά του Γαληνού καταπολεμούσε:

Τη θλίψη, την ημικρανία, την ατονία, την ανορεξία, την επιληψία, τη μανία, τα εξανθήματα, τις στομαχικές διαταραχές, τους πυρετούς και όλα τα κακοήθη και καρκινώδη έλκη.

για τον Παράκελσο ήταν:

άριστο ίαμα για την κατάθλιψη και όλες τις παρόμοιες παθήσεις, άριστο επουλωτικό.

Ηypericum για τους Λατίνους, βαλσαμόχορτο για τους Έλληνες και λόγω της μεγάλης επουλωτικής και αντισηπτικής του δράσης το συναντούμε και με τις ονομασίες. το βάλσαμο της ψυχής, το λειχηνόχορτο, το σπαθόχορτο, το βοτάνι των πληγών, το βοτάνι των γυναικών, το χελωνόχορτο, το βοτάνι του προδρόμου, το βάλσαμο, το βαλσαμάκι, το υπερικό το διάτρητο.

Ο ρόλος του γνωστός από πολύ-πολύ παλιά, τα γραπτά κείμενα από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι σήμερα πάμπολλα, η θέση του στις δοξασίες των λαών ξεχωριστή, οι προφορικές παραδόσεις που έχουν βρεθεί καταγεγραμμένες και αυτές πάμπολλες ήταν γνωστό για τις ιδιότητές του και το χρησιμοποιούσαν: Οι έλληνες, οι Πέρσες, οι Άραβες, οι Λατίνοι, έτσι στην πορεία των χρόνων η λέξη "βάλσαμο" αποκτά την έννοια της ανακούφισης από κάθε πόνο. Ήταν το βαλσαμόχορτο που επούλωνε τις πληγές των τραυματισμένων από σπαθιά κατά την αρχαιότητα. Ήταν το βάλσαμο των αρχαίων Σπαρτιατών. Ήταν το βάλσαμο των ανθρώπων των μεσαιωνικών χρόνων που γιάτρευε: την αμηνόρροια, τους πυρετούς, την πλευρίτιδα, την υδρωπικία, την χρόνια καταρροή, τη μανία, την επιληψία, τις πληγές, τα έλκη.

Τι μαγικά στοιχεία συνθέτουν αυτό το βοτάνι; Τι κρύβουν επιμελώς μέσα στα κύτταρά τους όλα αυτά τα ταπεινά χορτάρια και από που αντλούν τη δύναμή τους; Ας ρίξουμε μια κλεφτή ματιά και ας δούμε τα ενεργά συστατικά του βαλσαμόχορτου:

·                     Φλαβονοειδή όπως:

·                     α) κατεχίνες

·                     β) επικατεχίνη

·                     γ) κερκετίνη

·                     δ) ρουτίνη

·                     ε) υπεροσίδη

·                     Φλωρογλουκινόλες

·                     Πτητικά έλαια

·                     Ρητίνες

·                     Ξανθόλες

·                     Υπερικίνες «οι πολύτιμες οργανικές ενώσεις»

·                     Ψευδο-υπερικίνες

·                     hyperforin

·                     Φαινολικά οξέα

·                     Αιθέρια έλαια

·                     Λουτεολίνη

·                     Διαπιγενίνη

·                     Ανθρακινόνες

·                     Καρβοξυλικά οξέα

·                     Κουμαρίνη

·                     Καροτενοειδή

Το βαλσαμόχορτο σήμερα χρησιμοποιείται:

1) για τη θεραπεία νευρικών και συναισθηματικών διαταραχών κάτι που τα τελευταία χρόνια οδήγησε ειδικά στις Η.Π.Α στην αλόγιστη χρήση του υπό μορφή χαπιών για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης και έφτασε να ονομάζεται "εναλλακτικό Prozac" οπωσδήποτε το βαλσαμόχορτο βοηθά ουσιαστικά στην αντιμετώπιση των μορφών της κατάθλιψης. Αυτό έχει επιβεβαιωθεί και σε πρόσφατες έρευνες τόσο στην Ευρώπη, όσο και στην Αμερική-και είναι γεγονός ότι φαίνεται να είναι πιο ασφαλές από τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα αλλά είπαμε, "Παν μέτρον άριστον".

2) για ήρεμο και αναζωογονητικό ύπνο καθώς και για την θεραπεία της αυπνίας.

3) για την προστασία των κυττάρων του εγκεφαλικού φλοιού, σε in vitro έρευνες έχει φανεί ότι το βαλσαμόχορτο έχει νευροπροστατευτικές ιδιότητες στα κύτταρα του εγκεφαλικού φλοιού.

4) για την προστασία από την νόσο Αλτσχάιμερ καθώς φαίνεται να καθυστερεί την εμφάνιση της νόσου, ίσως μελλοντικά -λένε οι ερευνητές -να συμβάλει και στη θεραπεία της.

5) για τον έλεγχο της ελαφριάς επιληψίας, τα εκχυλίσματα του βοτάνου χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο της.

6) για την θεραπεία τοπικών φλεγμονών καθώς ανακουφίζει από τη φαγούρα του δέρματος και από τις φλεγμονές οι οποίες έχουν προέλθει από νευροδερματίτιδες.

Ας δούμε λοιπόν  συνολικά τις βασικές δράσεις του οι οποίες είναι:

·                     αντικαταθλιπτικές

·                     νευροπροστατευτικές

·                     αντιεπιληπτικές

·                     αντισπασμωδικές

·                     καταπραϋντικές...

·                     διεγείρει την κυκλοφορία της χολής

·                     διουρητικές

·                     ηρεμιστικές

·                     παυσίπονες

·                     αντιϊικές

·                     αποχρεμπτικές

·                     εμμηναγωγές

·                     αντιφλογιστικές

·                     αιμοστατικές

·                     επουλωτικό των πληγών και των ελκών

·                     αντισηπτικές

·                     αντιμικροβιακές

·                     στυπτικές

·                     σπασμολυτικές

·                     ισχυρές αντινεοπλασματικές -έχει δειχθεί σε in vivo έρευνες

·                     αντιφλεγμονώδεις

·                     αντιοξειδωτικές

·                     αντιαγγειογενετικές

ιδανικό ίαμα για:

·                     την κατάθλιψη

·                     τις αγχώδεις διαταραχές

·                     τη δυσεντερία

·                     το έλκος του στομάχου

·                     τις παθήσεις του γαστρεντερικού σωλήνα

·                     τις παθήσεις των αναπνευστικών αυλών

·                     τους ρευματισμούς και τα αρθριτικά

·                     τις πνευμονικές ενοχλήσεις και σε τους κολικούς

·                     τις παθήσεις του συκωτιού

·                     τις πληγές και τα έλκη

·                     τους σκώληκες

·                     τους ελώδης πυρετούς

·                     τη χρόνια κόπωση

·                     τη χρόνια καταρροή

·                     τις θρομβώσεις

·                     τον έρπητα

Για το βαλσαμόχορτο που χρησιμοποιείται εδώ και δυόμιση (2500) χιλιάδες χρόνια σαν θεραπευτικό βότανο με αναμφισβήτητα θεραπευτικά αποτελέσματα δεν έχει καταγραφεί καμία σοβαρή παρενέργεια ούτε καν στη Γερμανία που καταναλώνονται εκατομμύρια δόσεις κάθε μέρα.

Ποτέ δεν έχει αναφερθεί κάποια:

α) τοξικότητα

β) υπερδοσολογία

γ) σοβαρή παρενέργεια

Υπάρχουν όμως κάποιες προφυλάξεις που πρέπει οπωσδήποτε να παίρνουμε για το βαλσαμόχορτο. Η πιο γνωστή παρενέργεια του βαλσαμόχορτου είναι η φωτοτοξικότητά του. Είχε παρατηρηθεί από αρχαιοτάτων χρόνων και οι πρώτοι που την παρατήρησαν ήταν οι βοσκοί. Παρατήρησαν ότι κάποια από τα ζώα όπως τα πρόβατα που είχαν λεπτότερο δέρμα και λιγότερο τρίχωμα προσβάλλονταν πολύ πιο εύκολα από αυτά που είχαν παχύ τρίχωμα και πιο σκληρό δέρμα όταν έβοσκαν βαλσαμόχορτο. Αυτό συνέβαινε και συμβαίνει διότι το ηλιακό φως επιδρά με τις υπερικίνες του βοτάνου ωστόσο όταν κάποιος χρησιμοποιεί μικρές δόσεις από το βότανο δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα.

Τι πρέπει λοιπόν να προσέχουμε;

1) όταν έχουμε πάρει βαλσαμόχορτο δεν εκθέτουμε ποτέ τα μάτια μας απευθείας στο ηλιακό φως.

2)άτομα με ενδογενή ευαισθησία στην ηλιακή ακτινοβολία πρέπει να προσέχουν περισσότερο και να χρησιμοποιούν το βαλσαμόχορτο ή το βαλσαμέλαιο το βράδυ

3) κάνουμε μασάζ και επαλείψεις με βαλσαμόχορτο τα βράδια.

4) πίνουμε τα αφεψήματά μας ή τα εγχύματα μας με βαλσαμόχορτο τα βράδια ενώ κατά τη διάρκεια της ημέρας που θα χρειαστεί να βγούμε στον ήλιο παίρνουμε μικρότερες δόσεις .

5) όποιος παίρνει οποιοδήποτε φάρμακο πρέπει να ζητήσει την συμβουλή ειδικού πριν τη λήψη βαλσαμόχορτου.

6) δεν παίρνουμε βαλσαμόχορτο ποτέ μαζί με βαλεριάνα.

7) μαζί με δαχτυλίτιδα.

8) μαζί με πικροδάφνη.

9) άτομα με έλλειψη σιδήρου πρέπει να το αποφεύγουν.

10) άτομα που έχουν αλλεργία στο συγκεκριμένο βότανο.

Πότε και πως το συλλέγουμε και πως το χρησιμοποιούμε;

Στο τέλος της άνοιξης θα το βρούμε  ανθισμένο σε χαμηλότερα υψόμετρα και λίγο αργότερα προς το καλοκαίρι σε μεγαλύτερα. Τα κίτρινά του άνθη φαίνονται από μακριά. Συλλέγουμε τις ανθισμένες κορυφές μαζί με φύλλα και βλαστούς. (Όταν συλλέγουμε κάτι από τη φύση πάντα παίρνουμε όσο χρειαζόμαστε και πάντα πρέπει να σκεφτόμαστε ότι και την άλλη χρονιά θα χρειαστούμε έτσι πάντα πρέπει να μένουν τα άνθη που θα κάνουν σπόρο για την επόμενη χρονιά). Τα αποξηραίνουμε σε σκιερό μέρος. Στη συνέχεια το τοποθετούμε σε σκουρόχρωμα βάζα ή σε λινατσένια σακουλάκια και τα αποθηκεύουμε σε σκοτεινό και ξηρό μέρος για όλο τον χειμώνα. Αν έχουμε χρόνο και υπομονή κρατάμε 120g από τις ανθισμένες κορυφές για κάθε μισό λίτρο ελαιόλαδο και έτσι παρασκευάζουμε βαλσαμέλαιο. Γίνεται με έγχυση των λουλουδιών σε ελαιόλαδο και απευθείας έκθεση στον ήλιο για περίπου έξι εβδομάδες. Θα καταλάβουμε ότι είναι έτοιμο όταν θα έχει πάρει ένα παχύ κόκκινο χρώμα. Αφού το στραγγίσουμε με ένα τουλπάνι ή ψιλό σουρωτήρι το τοποθετούμε σε σκουρόχρωμο μπουκάλι και το αποθηκεύουμε σε δροσερό ξηρό μέρος το βαλσαμέλαιο είναι ένα λάδι αμέσου ανάγκης και δεν πρέπει να λείπει από κανένα σπίτι.

·         μικρά τραύματα

·         μικρά εγκαύματα

·         μολύνσεις

·         πονοκέφαλοι

·         άγχος

·         φαγούρες

·         φλεγμονές

·         τσιμπήματα εντόμων

Μπορούν να αντιμετωπιστούν άμεσα με βαλσαμέλαιο.

Ας δούμε τώρα και μερικές εφαρμογές αυτού του βοτάνου που δικαίως έχει χαρακτηριστεί ως το βάλσαμο του σώματος και της ψυχής:

1) Κρυολόγημα:

για να προλάβουμε το κοινό κρυολόγημα απλά πίνουμε συχνά αφέψημα ή έγχυμα βαλσαμόχορτου μέσα στην διάρκεια του χειμώνα αν ήδη έχουμε κρυολόγημα πίνουμε ένα φλιτζάνι έγχυμα βαλσαμόχορτου πριν πάμε για ύπνο αν έχουμε ερεθισμένο λαιμό κάνουμε γαργάρες με έγχυμα βασλαμόχορτου.

2) Εμμηνόπαυση:

Το βαλσαμόχορτο είναι ένα από τα πιο αποτελεσματικότερα βότανα στην παροχή βοήθειας στις γυναίκες που βρίσκονται στην εμμηνόπαυση. Έτσι δύο με τρία φλιτζάνια έγχυμα βαλσαμόχορτου την ημέρα.

α) μειώνει τις εφιδρώσεις.

β) μειώνει την ευερεθιστότητα.

γ) μειώνει τις αϋπνίες.

δ) μειώνει την νευρικότητα.

ε) μπορεί να εξαλείψει την κατάθλιψη.

Μπορούμε να πίνουμε το έγχυμά μας και κατά την διάρκεια του γεύματός μας όταν νιώθουμε έντονη ανησυχία ή μεγάλη ευερεθιστότητα. Μπορούμε να κάνουμε ένα ζεστό μπάνιο που στο νερό της μπανιέρας σας θα έχουμε προσθέσει μερικές σταγόνες από αιθέριο έλαιο βαλσαμόχορτου.

3) Κατάθλιψη:

Οι έρευνες έχουν δείξει ότι μπορεί να βοηθήσει αποτελεσματικά στην θεραπεία της ήπιας κατάθλιψης. (Συμβουλευτείτε τον βοτανολόγο σας αν παίρνετε και άλλα σκευάσματα). Μπορούμε να το παίρνουμε για την κατάθλιψη για μεγάλα διαστήματα. Να το σταματάμε και μετά να ξαναρχίζουμε. Δεν προκαλεί εθισμό και δεν φέρνει υπνηλία. Κάνουμε έγχυμα βαλσαμόχορτου και πίνουμε ένα έως τρία φλιτζάνια την ημέρα μαζί με το φαγητό σας.

4) Αϋπνία:

Αν υποφέρουμε από αϋπνίες μπορεί να μας βοηθήσει. Κάνουμε έγχυμα από το βότανο και πίνουμε ένα έως τρία φλιτζάνια την ημέρα. Πίνοντας το ένα φλιτζάνι λίγο πριν κοιμηθούμε. Θα μας βοηθούσε και πάρα πολύ ένα ζεστό μπάνιο λίγο πριν να ξαπλώσουμε. Στο νερό της μπανιέρας μας σταλάζουμε μερικές σταγόνες από αιθέριο έλαιο και απολαμβάνουμε τις ευεργετικές του ιδιότητες.

Δεν πρέπει να γίνεται κατάχρηση και να ξεπερνάμε τα όρια που παραπάνω αναφέραμε. Άλλωστε και το νερό ακόμα σε υπερβολικές ποσότητες μπορεί να δημιουργεί προβλήματα ανάλογα με τους οργανισμούς.